Mensen worden letterlijk ziek van lawaai

De uitzending over geluidsoverlast

In het tv-programma worden er voorbeelden besproken van geluidshinder met daarbij voorkomende gezondheidsklachten. Ook worden er voorbeelden getoond van nieuwe ontwikkelingen m.b.t. het bieden van oplossingen en volgt er een korte bespreking door twee deskundigen uit het werkveld. Fred Woudenberg, psycholoog en hoofd van de afdeling GGD Leefomgeving Amsterdam bespreekt de mogelijke gezondheidsklachten die voorkomen bij geluidhinder. Ellen Moerman, Akoestisch Engineer bij Sorama bespreekt op welke wijze er onderzoek wordt gedaan om oplossingen aan te kunnen dragen voor het voorkomen van geluidhinder. In onderstaande blog wordt een korte toelichting gegeven over geluidoverlast.

Wat is geluidsoverlast?

Geluidsoverlast of geluidhinder is een term die wordt gebruikt om aan te geven wanneer geluid door de mens als hinderlijk wordt ervaren. Om geluidsoverlast zoveel mogelijk te voorkomen hebben we in Nederland een Wet Geluidhinder en een Activiteiten Besluit. Hierbij wordt een norm gehanteerd voor het geluiddrukniveau. Dit wil zeggen hoe hard een geluid is. Met behulp van deze normen en wetten wordt er al een groot percentage aan geluidsoverlast voorkomen.

Hoe wordt geluidsoverlast gemeten?

Geluid kunnen we natuurkundig benaderen door bijvoorbeeld te meten wat de sterkte is van het geluidniveau (gemeten in dB), uit welke toonhoogte het geluid bestaat (frequentiespectrum) en hoe het geluid zich voortplant. Daarnaast wordt er veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de beleving van geluid. Dit gebeurt binnen het vakgebied psychoakoestiek. Daarbij wordt onder andere bestudeerd hoe het oor werkt en op welke manier de hersenen signalen interpreteren. Door middel van onderzoeken binnen dit vakgebied weten we al veel over de beleving van het geluid en welke factoren daarin een rol spelen.

We kunnen geluid waarnemen van 20 Hz (laagfrequent geluid) tot 20.000 Hz (hoge tonen). Een soort geluid bevat over het algemeen verschillende frequenties uit het spectrum. Is er één frequentie duidelijk aanwezig dan spreken we van een tonaal geluid. Bij laagfrequent geluidhinder is er vaak sprake van tonaal geluid in een lage frequentie (tussen de 20 en 100 Hz). Daarnaast bepaalt de toonhoogte ook hoe scherp het geluid klinkt. Als er een duidelijk hoge toon of tonen aanwezig zijn, dan spreekt men van een scherp geluid. Dit beleven mensen over het algemeen als meer hinderlijk dan lagere tonen. Hoe geluid zich in de tijd gedraagt speelt ook nog een belangrijke rol in de beleving. Denk bijvoorbeeld aan het afwisselend geluid van een sirene. Dit noemen we een fluctuerend geluid. Als laatste bepaald de ruwheid van het geluid de geluidbeleving. Een brommergeluid heeft een afwisselende lage toon, dat we onder ruw verstaan.

Wanneer speelt geluidsoverlast?

Naast het soort geluid speelt ook de gehele context waarin het geluid plaatsvindt een grote rol. Bijvoorbeeld een sirene heeft een duidelijk functie en vindt tijdelijk plaats. Binnen deze context kunnen we makkelijk aanvaarden dat het geluid aanwezig is. Indien het geluid plotseling is ontstaan en continu aanwezig is kan het geluid als storend worden ervaren. Hoe de relatie is met de bron bepaald hoe het geluid ervaren wordt. Indien er klachten worden gemeld en deze worden bijvoorbeeld genegeerd, dan kan dat de hinder versterken.

Als deskundigen onderzoek doen naar aspecten van geluidhinder dan kijken we naar ‘de bron’, ‘de overdracht’ of ‘de ontvanger’. De bron produceert het geluid, dat kan bijvoorbeeld een auto op een weg zijn of een warmtepomp. Met behulp van de overdracht beschrijven we hoe het geluid zich voortplant, via de lucht bijvoorbeeld of via de vloer in een gebouw.  Bij de ‘ontvanger’ staat de mens centraal, waarbij onderzocht wordt welke aanpassing de persoon kan nemen om minder geluidhinder te ervaren, zoals bijvoorbeeld gehoorbescherming.  

Waar speelt geluidsoverlast?

Geluidsoverlast vindt op veel verschillende plekken plaats. Zo brengt de energietransitie veel nieuwe ontwikkelingen met zich mee en daarmee ook producten die voor geluidsoverlast kunnen zorgen. Denk hierbij aan windturbines, omvormers van zonneparken en warmte pompen. Deze installaties hebben een geluidsniveau dat aan de wet geluidhinder voldoet maar dat toch, door het soort geluid, voor hinder zorgt bij de omwonenden. Daarnaast wordt er steeds meer gebouwd en wonen en leven we steeds dichter op elkaar. Dit zorgt ervoor dat we voor veel uitdagingen komen te staan.

De Wet Geluidhinder en een Activiteiten Besluit

Met de Wet Geluidhinder en een Activiteiten Besluit, die een vuistregel hanteren op het geluidniveau, voorkom je een groot deel van de geluidhinder. Maar de overige hinder zit hem in de details. Het soort geluid en de manier waarop geluid zich uiteindelijk bij de ontvanger manifesteert is sterk afhankelijk van de beleving van de persoon. 3% van de bevolking heeft bijvoorbeeld Hyperacusis, een zeer sterke gevoeligheid voor geluid. Dat betekent dat op een miljoen mensen al 30.000 personen een sterke gevoeligheid voor geluid hebben. Ondanks deze feiten is het belangrijk dat geluidoverlast altijd serieus genomen moet worden. Meld geluidhinder en overlast daarom altijd bij de gemeente en/of de Nederlandse Stichting geluidhinder.