Stevige bouwstenen voor een nieuw hinderbeleid
Al decennia lang werken provincies en gemeenten met een geluidsbeleid dat op vele vlakken tekortschiet. Ondanks dat er veel aandacht is voor geluidsniveaus, neemt de geluidshinder vaak niet of nauwelijks af. Gelukkig zijn we op de goede weg. Dit jaar is namelijk het rapport Bouwstenen voor Hinderbeleid uitgebracht door de provincie Noord-Holland, in samenwerking met SoundAppraisal. Merel Ursem, soundscape adviseur bij SoundAppraisal, vertelt in dit artikel meer over deze stap in de richting van een beter beleid voor een gezondere geluidsomgeving.
Wonen onder Schiphol
SoundAppraisal heeft onderzoek gedaan in de woonwijk Stommeer in Aalsmeer, een gebied waar de geluidsomgeving een prangend onderwerp is. Waarom? Omdat deze wijk direct onder de aan- en afvliegroutes van Schiphol ligt. Daarnaast heeft de wijk ook een grote herstructureringsopgave door het hoge aantal verouderde huizen die herbouwd moeten worden. Al met al een complexe opgave. Daarom heeft SoundAppraisal samen met de provincie Noord-Holland onderzoek gedaan om zowel ruimtelijke mogelijkheden als beleidsmogelijkheden te ontdekken en hiermee de geluidsomgeving van Stommeer te verbeteren. Het rapport Bouwstenen voor Hinderbeleid is hieruit voortgekomen.
Van geluidsniveau- naar geluidshinderbeleid
Een goed inzicht in de geluidsomgeving is cruciaal om geluidsverbeteringen aan te brengen in een gebied. Dit inzicht gaat veel verder dan weten hoe luid geluid is en hoeveel decibellen er op de teller staan.
Een geluidsomgeving bestaat uit een combinatie van alle geluidsbronnen. Zowel de dominante geluiden op de voorgrond, als de subtielere doch belangrijke achtergrond geluiden maken hier onderdeel van uit. Het belangrijkste onderdeel is echter de manier waarop deze geluidsomgeving wordt ervaren door de mens. Stommeer is immers een échte woonwijk, met échte mensen en échte gevoelens.
Bij hinderproblematiek klinkt het wellicht logisch om naar de ervaring van het geluid te kijken, maar dit is niet de standaard aanpak bij geluidsonderzoeken. De huidige geluidsonderzoeken zijn namelijk vaak gericht op geluidsniveaus en niet op de daadwerkelijk ervaren hinder. De onderzoeken geven een geschat gemiddeld niveau van geluid en ‘statistische hinder’ weer, maar zeggen in de praktijk weinig over de beleving van geluidslandschappen en daadwerkelijke hinder. Daarentegen is hinder niet net zo gemakkelijk te meten als geluidsniveaus, omdat hinder vaak een combinatie is van factoren die de beleving van geluid beïnvloeden.
Bij SoundAppraisal wordt het belang van een verschuiving van geluidsniveaubeleid naar geluidshinderbeleid vaak uitgelegd aan de hand van een metafoor; de emmer en de druppel die hem deed overlopen. Bij geluidsniveaubeleid wordt er gekeken naar de druppel: de geluidsbron die het meest dominant is in een omgeving en waar de meeste klachten over binnenkomen. Bij geluidshinderbeleid daarentegen wordt er niet alleen gekeken naar de druppel, maar ook naar de inhoud van de hele emmer. We vragen ons daarbij af: waarom is die emmer zo vol dat een druppel deze doet overlopen? Er zijn namelijk verscheidene factoren die bijdragen of afdoen aan de hinderbeleving, zowel akoestisch als niet-akoestisch.
Geluidshinderbeleid: binnen én buiten
Goed beleid kijkt dus verder dan enkel de decibel. Binnen deze benadering is er meer oog voor de menselijke beleving en de kwaliteit van de gehele omgeving. Maar het belang van geluidshinderbeleid gaat niet alleen op voor plekken zoals Stommeer. Ook op de werkvloer of thuis is een gezonde geluidsomgeving erg belangrijk. Daar is namelijk ook veel te behalen door naar de inhoud van de spreekwoordelijke emmer te kijken, in plaats van enkel naar de druppel die hem deed overlopen. De stappen voor een geluidshinderbeleid gelden dus voor zowel binnen- als buiten:
- Reduceer de geluidsbelasting van de belangrijkste hinderbronnen als deze beïnvloedbaar zijn.
- Beperk de invloed van andere stoorbronnen, bijvoorbeeld door middel van ruimtelijke interventies of geluiddempende materialen.
- Maak de omgeving aangenamer, bijvoorbeeld door het toevoegen van prettige en natuurlijke geluiden.
- Compenseer de ruimte met andere kwaliteiten, zoals bloemen en planten, comfort, visuele diversiteit of recreatievoorzieningen.
- Toon empathie en neem hinder – op alle niveaus – serieus en communiceer er open over.
- Blijf de situatie monitoren en houdt het onderwerp van een gezonde geluidsomgeving actief.
Door gebruik te maken van deze benadering is er meer oog voor de menselijke beleving en voor de kwaliteit van de gehele omgeving. Met een bredere blik worden er ook meer (beleids-)interventies mogelijk niet die niet alleen het geluid verbeteren, maar handvaten bieden voor een fijnere werk- én leefomgeving!
Wil je meer informatie over geluid, werk en gezondheid? Bezoek dan ons Klankbord event op 15 september 2022.
